Romatizma eski Yunan kökenli bir kelime olup, eklemlerde kötü özellikte Sıvı birikmesi anlamında kullanılmıştır. Romatizmal hastalıklar MÖ 8000 yıl öncesinden beri bilinmesine karşın, hastalıkların nedenleri, seyirleri ve tedavileri ile ilgili bilgilerimiz 20. yüzyılda Romatoloji Bilim Dalının gelişmesi ile artmıştır.
Kuşkusuz hastayı hekime getiren en önemli yakınmalardan biri ağrıdır. Romatolojik hastalıkların en önemli belirtilerinden birisi de ağrıdır. Ancak unutulmaması gereken bir nokta, ağrının geri planda olduğu, hatta hiç ağrıya yol açmayan romatolojik hastalıkların da olduğudur.
Romatizmal hastalıkların tedavisinde başta Romatoloji Uzmanı olmak üzere, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Ortopedi Uzmanı ve gereğinde diğer uzmanlık dallarının ekip olarak çalışması gerekmektedir.
Çok çeşitli yakınmalara ve organ tutulumlarına neden olan romatizmal hastalıkların tedavisi, günümüz koşullarında artık mümkündür. Son yıllarda hız kazanan ilaç araştırmaları ile romatizma tedavisinde yol alınmıştır. Ancak çoğu romatizmal hastalığın tamamen ortadan kalkması söz konusu değildir. Sürekli bir hekim-hasta işbirliği gerektirir. zaman zaman hastalığın alevlenebileceği bilinmelidir. Tedavi uzun sürelidir hatta ömür boyu sürebilir. Tedavide amaç ; yakınmaların ortadan kaldırılması, olası ortaya çıkabilecek organ tutulumlarının önlenebilmesi ve hastanın yaşam konforunun en üst düzeyde sürdürmesini sağlamaktır.
Romatizmal hastalıklardan sık görülenleri aşağıda sıralanmıştır:
- Romatoid artrit
- Spondilartropatiler ve ankilozan spondilit
- Behçet hastalığı
- Bağ dokusu hastalıkları: sistemik lupus eritematozus, skleroderma, mikst bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu ve dermatomiyozit, polimiyozit
- Antifosfolipid Antikor sendromu
- Damar İltihapları: poliarteritis nodoza, Takayasu arteriti, dev hücreli arterit ve diğer sistemik vaskülitler
- Ailevi Akdeniz Ateşi
- Akut eklem romatizması
- Reaktif artritler
- Kristal artritleri
- İnfeksiyöz artritler
- Amiloidoz
- Metabolik ve dejeneratif hastalıklar: osteoartrit, osteoporoz, osteomalazi ve Paget hastalığı
- Diğer sistemik hastalıkların romatizmal bulguları
Romatizma (Rheumatism)
Kemikler, kaslar, eklemler, tendonlar, ligamanlar veya eklemler ile çevrelerindeki dokulardaki herhangi bir ağrı ve sızıları tanımlamak için kullanılan genel bir terim. Artritin aksine sınırları net olarak belli değildir. Bu nedenle, "romatizma" terimi, "artrit" kelimesini de kapsamaktadır.Bu ağrı ve sızılar her zaman altta yatan bir patoloji ile açıklanamayabilir. Dolayısı ile romatizma içinde tanımlanmış hastalıklar yanında boyun ağrısı, tenisçi dirseği, bel ağrısı gibi bölgesel ve fibromyalji gibi yaygın ağrı ile seyreden tablolar da yer alabilir.
İltihabi romatizmal artriti bulunan çoğu hastada bu ağrılı tablolar da eşlik edebilmektedir. İltihabi sistemik (tüm vücudu ilgilendiren) bir çok hastalıkta ise artrit hastalığın sadece bir bulgusu olarak ortaya çıkmaktadır.
Romatizmal Hastalıklar (rheumatic diseases)
Tüm artrit ve romatizma tiplerini ifade eder. 150?ye yakın romatizmal hastalık bulunmaktadır. Bunlardan iltihabi olanlarının çoğu en temel anlatımla bağışıklık sistemi ve/veya iltihap mekanizmalarının uygunsuz çalışması ile vücudun kendisine yönelik hastalık oluşturması mekanizmaları ile açıklanmaktadır.
Romatolog Nasıl Olunur, Ne İş Yapar? (Rheumatologist)
Eklem iltihapları ve diğer romatizmal hastalıkların tanısı ve tıbbi tedavisi konusunda uzman olan doktor. Daha sınırlı anlamda iç hastalıkları uzmanlığı (5 yıl) sonrası romatoloji eğitimi (3 yıl) almış doktor; romatoloji uzmanı. İltihabi sistemik (tüm vücudu ilgilendiren) ve eklemlere özgü romatizmal hastalıklar yanında dejeneratif, metabolik ve Mekanik kas-iskelet sorunları da uzmanlık alanına girmektedir. Romatolog, iç hastalıkları uzmanı olması nedeni ile romatizma hastalarında hastalığın kendisine veya tedavilere bağlı olarak sıkça görülebilen iç organ (kalp, böbrek, akciğer, karaciğer, mide-barsaklar vb.) sorunlarının büyük kısmını da çözümleme alt yapısına sahip bulunmaktadır.
Artrit Nedir? (Arthritis ,Çoğul Arthritides)
Eklem ağrısı yanında eklem iltihabını gösteren eklem şişliği, eklem üzerinde Sıcaklık artışı, eklem üzerinde kızarıklık veya eklem hareketlerinde kısıtlılık bulgularından bir veya birkaçının da bulunması durumu, eklem iltihabı. Artrit oluşturan 150?ye yakın değişik hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıkların sınıflaması, tanı kriterleri ve tedavi yaklaşımları hastalıklara göre değişik derecelerde uluslararası literatürde ortak olarak belirlenmiş ve kabul edilmiştir. Dolayısı ile artrit oluşturan hastalıklar arasında romatoid artrit, osteoartrit, infeksiyöz artrit, psöriatik artrit, iltihabi barsak hastalığı ile ilişkili artrit, ankilozan spondilit, gut gibi hastalıklar yer almaktadır.
Artrit ve Romatizmal Hastalıkların Nedenleri
Bu hastalıkların mekanizmaları hakkında giderek daha çok şey bilmemize rağmen, hastalığı başlatan nedenler hakkında nispeten daha az şey bilinmektedir.
Bu nedenle, bu Gün için çoğu romatizmal hastalık için hastalığın ortaya çıkması kolaylaştıran faktörlerden söz edilebilmektedir. Bunlar arasında ana grup olarak,
Genetik : Bağışıklık sistemi hastalıkları ile doku uygunluğu genleri arasında giderek artan bir ilişki kurulmaktadır. Ancak bir çok romatizmal hastalığa yakalanmanın genetik temelleri birden fazla genetik yatkınlığa dayanmakta yani kompleks olarak kabul edilmektedir.
Çevresel : bazı mikrobik ve kimyasal faktörlere maruz kalma, bireylerin karşılaştığı bazı bakteri ve virüslerin bağışıklık sisteminin dengesini bozduğu bilinmektedir.
Fizyolojik : Hormonlar ve yaş durumu gibi faktörler sayılabilir.