Hipertansiyon, büyük atar damarlarda ölçülen kan basıncının(tansiyon) normal kabul edilen değerlerin üzerinde olmasıdır. Kan basıncı, hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, ırk gibi) ve fiziksel durumdan (istirahat, efor gibi) etkilenen bir parametredir. Bu nedenle de normal kan basıncı değerlerini belirlemek gerçekte oldukça güçtür. Normal kan basıncı değerleri için sınır değerler; sistolik(büyük tansiyon) <130, diastolik (küçük tansiyon) <85 mmHg'dir. Genel olarak her yaş için bu değerlerin 140/90 mmHg'nin altında olması gerekmektedir. Kanı kalpten dokulara taşıyan damar kan basıncı devamlı olarak 140/90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir. Kan basıncı aynı birey içinde ve bireyler arasında da farklılık göstermektedir. Bu nedenle bireyin kan basıncı, sfigmomanometre ile ayrı ayrı zamanlarda en az 2 ya da 3 kez ölçülmeli ve ortalaması alınarak belirlenmelidir.

Hipertansiyon Kalp Hastalıklarını Tetikler

Hipertansiyon kalp hastalıkları için ana bir risk faktörüdür. Eğer tedavi edilmezse beyin dolaşımı, kalp, damar ve böbrek hastalıkları için ciddi hastalık ve ölüm oranlarında artışa sebep olmaktadır. Bir kez teşhis yapılıp tedavi başlanırsa artan kan basıncı düşürülebilir, kalp ve kalp dolaşım sistemindeki hastalık riski azaltılabilir. Kişinin yaşı, cinsiyeti ve ırkı hipertansiyon sıklığı konusunda belirleyici faktörlerdir. Kişinin yaşının hipertansiyona olan katkısı, kanı kalpten damarlara taşıyan damarlardaki esneklik kaybı ile açıklanabilir. Ancak yaşla hipertansiyon arasındaki bu bağlantıya her toplumda ratlanmamaktadır. Bu durumda tuz kullanımı, aşırı beslenme, fazla hareket göstermeksizin devamlı oturuşa bağlı yaşam, stres etkili faktörlerdir.

Hipertansiyon, kendi başına öldürücü değildir; fakat tedavi edilmediğinde hipertansiyonun sonuçları öldürücü olabilir. Hipertansiyon kalbi zorlayarak kalp yetmezliğine neden olabilir. Üstelik damar sertliği olarak bilinen ateroskleroz ve bunun yol açabileceği koroner kalp hastalığı riskini önemli ölçüde arttırır; bu hastalık da toplumlarda ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir. Buna ilaveten, hipertansiyonlu hastalar kanama ve beyindeki kan damarlarının pıhtı ile tıkanması sonucu inme gibi ciddi durumlara diğer bireylerden daha kolay yakalanırlar.

Hipertansiyo'na Karşı Tedbirli Olun

Hipertansiyon primer, yani nedeni bilinmeyen(esansiyel) hipertansiyon ve ikincil (sekonder) hipertansiyon olarak iki tiptir. Birincil hipertansiyon hastaların %90?ını oluşturmaktadır. İkincil hipertansiyon grubu da nedeni bilinen hipertansiyon grubudur. Bu grup hastalar daha genç hastalar olup, neden çoğu kez bir hormonal hastalık,böbrek hastalığı,damarsal problemler ya da çeşitli ilaçlardır. Böbrek kökenli olan (renal) hipertansiyon bunların en yaygın olanıdır.

1) Esansiyel Hipertansiyon:

Hipertansiyonun bu en yaygın şekli, daha öncede söylediğimiz gibi bilinen nedenlere bağlı değildir. Bu hipertansiyonun ortaya çıkış faktörleri hakkında kesin bilgi yoktur. Ayrıca hipertansiyonun başlangıcında rolü olan nedensel faktörlerin sayısı da çoktur. Esansiyel hipertansiyon ayrıca bazı risk faktörleri ile de ilgidir. Bu faktörler hipertansiyonu daha yaygın ya da daha şiddetli yapmaktadır. Bunlar;

• diyetteki tuz miktarının yüksek olması
• anormal psikolojik uyarılar
• cinsiyet
• yaş
• şeker hastalığı
• ailesinde hipertansiyon olması
• kolesterol ve trigliserid olarak bilinen kan yağlarının yüksekliği
• sigara içimi
• obesite yani şişmanlık sayılabilir.

En önemli hipertansiyona bağlı şikayetler, baş ağrısı (özellikle sabah daha yoğun olan ense bölgesinde ),baş dönmesi, kulak çınlaması, bazen kendiliğinden olan burun kanaması ve çarpıntıdır. Ancak, kan basıncındaki yükselme zaman içinde yavaş yavaş gelişmişse, hastanın hiçbir şikayeti olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede tesadüfi saptanabilir. Daha öncede bahsettiğimiz gibi, hipertansiyon, çok önemli olan ve hayati önem taşıyan sonuçlara neden olabilmektedir.Bunlardan başlıcaları; kalp ve böbrek yetersizliği, beyin ve damarları ilgilendiren olaylar(beyin kanamaları gibi...), görmede bozulma ve ani ölümdür.

Eğer zaman zaman sebepsiz baş ağrılarınız ve baş dönmeleriniz oluyor ve ailenizde birinci derecede yakınlarınızda hipertansiyon varsa, mutlaka kan basıncınızı ölçtürmeniz ve bir hekim tarafından kontrolden geçmeniz yararınıza olacaktır. Böylece olası bir kan basıncı yüksekliği erken dönemde saptanmış olacak ve gerekli önlemler alınacaktır...Başlıca hipertansiyon tedavileri dietteki tuzun kısıtlanması,egzersiz,fazla kiloların verilmesi ve ilaç tedavisi şeklindedir.