Check-up ya da diğer bir ifadeyle 'dönemsel sağlık taraması' belirgin bir şikayeti olmasa da insanlarda gizli biçimde varolabilecek bazı hastalıkları daha erken aşamalarında saptanması amacıyla yapılan muayene ve tetkiklerden oluşmaktadır. Amacı önlenebilir sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını önlemek ya da geciktirmek ve erken tanı sağlayabilmektir. Dolayısıyla bir koruyucu hekimlik hizmetidir. Koruyucu hekimlik hem sağlıklı yaşam kalitesi açısından, hem ekonomik açıdan bireylerin ve toplumun zararlarını en aza indirmeyi hedefleyen bir hekimlik hizmetidir. Sağlık taraması yaptırana kadar kişinin farkında olmadığı hastalıklar veya hastalığa yol açacak durumlar saptanırsa bireylere önleyici tedbirler, örneğin yaşam tarzında değişikler ( sigara ve alkolün bırakılması, egzersiz gibi), beslenme alışkanlıklarında değişiklikler önerilebilir. ve koruyucu nitelikte tıbbi ve cerrahi tedaviler ve girişimler uygulanabilir. Böylece ileride hastalıkların oluşumunun önüne geçilebilir veya erken aşamadaki rahatsızlıkların ilerlemesi engellenebilir.
Check Up ile Sağlığınızdan Emin Olabilirsiniz
Tıbbın her alanında gerçekleşen araştırma ve gelişmelerin sonucu bugün pek çok hastalık için etkin koruyucu girişim ve tedavilerin varolduğu kanıtlanmıştır. Bunlar arasında gizli şeker , kolesterol ve kan yağlarının yüksekliği , koroner kalp hastalığı , sigaraya bağlı akciğer hastalığı , alkol veya hepatit B virüsüne bağlı karaciğer hastalığı, meme , rahim boynu , kalın bağırsak , mesane ve prostat gibi sık görülen bazı kanserler , kansızlık türleri , kemik erimesini sayılabiliriz.

Hastanemizde erkek ve kadınlar için iki temel Check ? Up programı olarak; önce hastayla iç hastalıkları bölümünde bir ilk görüşme ve muayene yapılmakta ve bu çerçevede biçimlenen laboratuvar paketi şeklinde tetkikleri yapılmaktadır.


Düzenli Check-Up Hayat Kurtarır
Bu tetkikler erkek ve kadınlarda standart olarak tam kan sayımı , açlık kan şekeri, sedimentasyon, tam idrar tahlili , total kolesterol, LDL ve HDL kolesterol ve trigliserid şeklinde kan yağı analizi, Hepatit B testi (sarılık-HBsAg), böbrek testleri , karaciğer testleri , romatizmal hastalık testi, tiroid fonksiyon testi(guatr göstergesi) EKG, akciğer filmi ve tüm karın organlarının ultrason ile tetkikini içermektedir. Ayrıca 40 yaş üstü kadınlarda meme ultrasonografisi ve erkeklerde prostat testi de bunlara eklenmektedir. Daha sonra bu testler değerlendirilerek gerekli öneri,tedavi ve yönlendirmeler yapılıp, ayrıca gerekebilecek ileri tetkikler sizinle görüşülüp istenebilmektedir. Bu sayede gereksiz bazı tetkiklerden kaçınılabileceği gibi normal bir Check-Up paketinde olmayabilecek, fakat belki de o kişi için hayati önem taşıyacak başka noktaların üzerinde durulması sağlanmış olacaktır.

Tek tek bu tahlillerle nelerde haberdar olabiliriz bize ne gibi ipuçları verir?

Bunlara sırayla bakacak olursak;

Tam kan sayımı : Kansızlık olup olmadığı, kanama bozuklukları ve lösemi gibi daha ciddi kan hastalıkları hakkında, vücutta bir iltihabi durum olup olmadığı hakkında bilgi vermektedir.

Açlık kan şekeri : Şeker hastalığı şüphesinde ya da hastalıkla ilgili belirtilerin olduğu, ve yahutta ailesinde şeker hastalığı olan,risk altındaki bireylerde ilk yapılacak tarama testidir.Bu testteki saptanan bir bozukluğa göre ya da şeker hastalığı açısından şüpheli bir durum karşısında tokluk kan şekeri, şeker yükleme testi gibi daha ileri tetkikler de istenebilecektir.

Kan yağ analizi (kolesterol,HDL,LDL kolesterol,Trigliserid): Bilindiği gibi, kan yağlarının yüksekliği başlıca kalp damarlarında olmak üzere vücutta tüm damarlarda birikerek damar sertliği olarak bilinen ateroskleroza neden olabilmektedir. Bu testlerle hastaların risk durumları ve alması gereken önlemler hakkında fikir sahibi olunabilir.

HbsAg (Hepatit B-sarılık testi) : Hepatit denilen karaciğer iltihaplanmasına yol açabilen ve bulaşıcı olan hepatit-B virüsünün kişiye bulaşıp bulaşmadığını göstermektedir. Bunun pozitifliğine göre hastalarda daha ileri tetkikler yapılarak taşıyıcı ya da hasta olup olmadığı hakkında fikir sahibi olunabilmektedir.
Sedimentasyon:Çok önemli olan bu test ile başlıca vücudumuzda bir iltihabi durum olup olmadığı hakkında fikir sahibi olunur.Ancak sedimentasyon romatizmal hastalıklar ve kanser gibi daha ciddi hastalıklarda da yükselebilmektedir.

Üre-kreatinin(Böbrek fonksiyon testleri) : Böbreklerin yeterli düzeyde çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi veren, ilk yapılacak testlerdir.

Karaciğer fonksiyon testi(SGPT) : Bu bir karaciğer enzimidir ve bireylerin daha önceden ya da o anda herhangi bir karaciğer problemi olup olmadığı hakkında bilgi veren bir testtir. Özellikle daha önceden sarılık geçirenlerde ya da hepatit virüsünü taşıyanlarda belli aralıklarla takip edilmesi gereken bir testtir.

Romatoid Faktör (RF) : Genel anlamda romatizmal hastalıklar hakkında bilgi veren bir testtir.

Tiroid fonksiyon testi(TSH) : Hastaların tiroid bezlerinin çalışmasının durumunu gösteren ve bu açıdan tarama amaçlı yapılması kesin gerekli olan testtir.

EKG(Elektrokardiyografi) : Kalp ritmi,çeşitli kalp hastalıkları hakkında bilgi veren ve kalp şikayeti olanlarda ilk yapılması gereken testlerden biridir.

Akciğer filmi : Kalb, kalp damarları, akciğere giren damarlar, bronşit, kanser gibi akciğer hastalıkları hakkında bilgi verir.

Tüm Batın Ultrasonografisi : Karaciğer,safra kesesi, dalak, pankreas, böbrekler, mesane ve, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar, erkekte prostat hakkında bilgi veren çok yararlı bir görüntüleme yöntemidir.
Prostat spesifik antijen(PSA): Erkeklerde özellikle ileri yaşlarda sıklıkla rastlanan prostat büyümesi,prostat kanseri hakkında bilgi verir.

Meme ultrasografisi : Belli bir yaşın üzerinde bayanlarda sık görülen meme hastalıklarını tespit etmeye yarayan çok önemli bir görüntüleme testidir.

Tüm bunlara baktığımızda periyodik sağlık taramasının ne kadar önemli olduğu da ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan bilinen şeker hastalığı,hipertansiyon gibi hastalıkları olan bireylerin de check-up yaptırmaları, hem bir genel kontrol amaçlı, hem de hastalıklarının yol açabileceği böbrek, kalp yetersizliği gibi istenmeyen sonuçların öğrenilmesi amacıyla faydalı olacaktır.

Uz.Dr. Ahmet BİLİCİ
İç Hastalıkları Uzmanı