Öncelikle EEG'nin tanımı yapmakta fayda vardır. EEG dediğimiz çekim beyin elektrik dalgalarının değerlendirilmesi için uygulanan bir test türüdür. Bu test elektrot adı verilen kablolarla kafa üzerindeki pek çok kısımdan kayıt almaktadır. Bu kalp elektrosu yani EKG`ya da benzetilebilir. Ancak EEG'de çok daha düşük voltajda akımların kaydı tutulmaktadır. Bu da teknik açıdan daha itina gerektiren, özenli bir çalışmadır. Ayrıca daha uzun kayıt yapılmaktadır. Bu işlemi çocuk EEG`si çeken hastaneler başarılı bir şekilde gerçekleştirmektedir. Bu test için uzman bir ekibin varlığı şarttır. Bu nedenle test öncesi uzman hekimin ve kadrosunun deneyimi, sağlık merkezinin yeterliliği araştırılmalıdır.
EEG Hangi İşlemler İçin Kullanılır?
- İnsan beyninin yaşına uygun olgulaşmasının değerlendirilmesinde,
- Psikiyatrik bir takım değerlendirmeler ve ilaç tercihlerinde,
- Epilepsi yani Sara hastalığının tanı ve takibinde yanlış elektrik dalgalanmalarının tespiti için,
- Metabolik bozukluklar ile koma, ensefalit gibi beyin iltihaplanmalarının takibinde sıkıkla kullanılmaktadır.
Sara (Epilepsi) için EEG Uygulaması Nasıldır?
Pek çok epilepsi türünde bulgular uyku veya uykulu dönemlerde belirginleşir. Bu sebepten dolayı standart EEG'de uyku ve uyanıklık dönemlerinde kayıt altına alınmaktadır.
Çocuk EEG`si Nedir, Normal EEG'den Farkları Nelerdir?
Çocuklarda EEG testinin detaylarına bakacak olursak, çocuklarda EEG testi iki aşamadan oluşur. Bununla birlikte erişkinlere yapılan testlere oranla daha itinalı ve detay gerektirir. Genellikle teknik testin yapılması çocuktaki uyum eksikliğinden ötürü sorunludur. Testin değerlendirme süreci de çocukluk çağına ait olgunlaşma ve artefaktların tanınmasını şart koşar. Yani çocuklarda EEG hem çocuklarla çalışmış bir EEG teknisyeni ve beraberinde bir çocuk nöroloğunun bu süreçte beraber çalışmasını gerektirir. EEG testinin aşırı filtrelemelerle sadece uykuda yapılması klasik problemlerden birisidir. Bununla beraber bazı bulguların sara yani epilepsiye yorulması sık bir şekilde düzeltme gerektiren sorunlardandır.
Nöbet Sonrası EEG Zamanlamasına Dair Bilinmesi Gerekenler
Nöbeti takip eden saatler ve hatta günler içindeki EEG bulguları nöbetten ya da verilmiş olan ilaçlardan baskılanmış olabilmektedir. Bu sebeple pek çok hekim tarafından bir süre beklenmeli ve sonra EEG çekilmesi tavsiye edilmektedir. Bununla beraber erken dönemdeki bulgular bazı hastalarda saptanabilmiş tek bulgu olabilmektedir. Yani standart olarak hem erken hem de geç dönemde EEG görülmesi faydalıdır. Ancak uygulamadaki pratiklik sorunlar ve maddi yük sebebiyle bunun pek iyi bir fikir olmadığı söylenebilir. Bu sebepten EEG zamanlaması hastanın durumuna ve nöbetin özelliklerine göre hastaya özel olarak belirlenmesi uygun düşer.
EEG Hastada Herhangi Bir Zarar Oluşturur Mu?
EEG yapılırken kayıt yapılan tek şey sadece beyin elektrik dalgalarıdır. Yani vücuda elektrik verilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Uyumda problemli olan bazı küçük veya rahatsız çocuklarda kayıt ve elektrot yapıştırılması ağlamaya sebep olabilir. Dışarıdan bakıldığında bunun psikolojik etkisi tedirgin ediyor olabilir fakat burada teknisyenin tecrübesi ve ailenin rahat ancak kararlı tavrı durumu kontrol altına alacaktır.
EEG Çekim Süreci
Çekim Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?
EEG çekim öncesinde çocuğun uykusuz kalmış bir şekilde çekime gelmesi beklenir. Bu durum hem uyku kaydı için sağlıklı olacaktır hem de bulguları daha net ortaya serecektir. Çocuğun yaş durumuna göre birkaç saat uykusuz kalması genellikle yeterli olmaktadır. Bazı hastalarda nadiren uykusuz bırakılmanın nöbeti tetiklediği görülmektedir.
Çocuğun saçları temiz olmalıdır. Yani herhangi bir madde kalıntısı olmamalıdır. EEG voltajları çok düşüktür. Bu nedenle jöle ya da kir gibi etkenler kayıt kalitesini etkileyecektir. Çocuğun kayıt öncesi aç bırakılmasına gerek yoktur. Yeni yemiş ve karnı çok dolu bir vaziyette gelmek de kaydı etkileyebileceğinden bu hususlara dikkat edilmelidir.
Elektrotların yerleştirileceği bölgeler uluslar arası belirlenmiş 10-20 sistemine göre ölçülerek belirlenmiştir. Çocuk EEG`si çeken hastaneler bu prosedüre uymak zorundadırlar. Sonrasında 20`ye yakın elektrot yapıştırılmaktadır. Kayıt yapılacağı esnada hansın rahat olması ve duruma göre uyku ya da uyanıklık dönemlerinin gözlemlenmesine çalışılır. Çoğunlukla aralıklı ışık uyaran ve hızlı nefes alıp verme biçiminde ek hareketler yöntemleri de kullanılmaktadır.
Normal bir uyku ve uyanıklık EEG`sini hazırlamak için yaklaşık 1-2 saatlik süre gerekir. Küçül çocuklarda uyum sorunu yaşandığından elektrotlar kollodion adı verilen bir malzeme ile yapıştırılmaktadır. Bu işlem kesinlikle can yakmaz. Fakat çocuklarda huzursuzluk yaratabileceğinden ağlama görülebilir. Ancak çocuk uyumlu ise elektrot yapıştırma işlemi iletkenliği de sağlayan bir krem ile gerçekleştirilir. Bu işlem erişkinlerde kullanılan yöntemdir.
Küçük çocuklarda meydana gelebilecek huzursuzluk durumlarına karşı bantlar bone sistemi ile yapıştırılır. Fakat bu sistemde de çocuk rahat durmaz ise tüm elektrotları yerinde oynatma riski vardır. Bu da sağlıklı kayıt almanın önüne geçen bir durumdur. Uzun uğraşlara rağmen elektrotların tek tek itina ile yapıştırılması genel olarak kaliteli kayıt için önemlidir.
EEG Sadece Uykuda Veya Uyanıkken Mi Yapılmalıdır?
Sara yani epilepsi tanısı için yapılacak olan bir EEG kaydında uyanık durumun, uykuya geçiş esnası ve uyku hali gözlemlenmelidir. Ancak bazı durumlarda yerini yadırgama veya yeterince uykusuz kalmama gibi nedenlerden dolayı uyku durumu olmayabiliyor. Böyle durumlarda EEG`yi de etkilemeyecek ölçüde bazı ilaçların yardımına başvurulabilir. Uyku sağlanamasa dahi uzun uyanıklık durumlarının gözlemlenmesi gerekir. Hatta bazı durumlarda takip EGG`sinin tüm gece süresince yapılması ile uyku durumu sağlanabilmektedir.
Uyanık vaziyetteyken kayda başlama konusunda problem yaşayan küçük çocuklara doğal ya da ilaçla uyku sağlanabilir. Uykuya daldıktan sonra EEG kaydı tutulmaya başlanır. Bu uygulama ile uyanıklık ve uykuya geçiş döneminin izlenmesi güçleşir ancak uyum sorunu olan bazı çocuklarda mecbur kalınabilmektedir. Kalabalık olan bazı sağlık merkezlerinde de bu yöntem uygulanabilmektedir.
Bu testin bazı durumlarda maddi açıdan yüksek oranlarda olabileceğinden bahsetmiştik. Ancak çocuk EEG fiyatları netice itibarı ile çocuğun durumuna ve gidilecek adımlara göre değişmektedir. O sebeple fiyat konusunda net bir rakam söz konusu değildir. Bu konu ile ilgili sağlık merkezine başvurarak çocuk EEG fiyatları hakkında daha detaylı bilgi almanızda fayda vardır. Sonuç itibarı ile EEG çok nitelikli ve detaylı bir testtir. Bu teste girmeden önce uzman hekim tarafından gerekli bilgilendirmeler yapılacaktır.