Travmatik yaşantı meydana geldiğinde bu durum yalnızca olayı yaşayan bireyi değil, bireyin çevresindeki kişileri de etkileyebilir. Olaya bizzat maruz kalmamış fakat şahit olmuş veya medya aracılığıyla öğrenen kişilerin travmatize olması “ikincil travma’’ olarak adlandırılmaktadır.

Travmatik olaylara dolaylı olarak maruz kalmanın olumsuz etkileri doğrudan maruz kalmaya benzerdir. Travmaya ikincil olarak maruz kalan kişilerde travmatik olayı yeniden yaşama, kaçınma, artmış uyarılma belirtileri görülebilir. Bu da kişinin hayat kalitesini düşürür. Yorgunluk, uyku sorunları, tansiyon sorunları, iştah değişimi, aşırı irkilme gibi fiziksel tepkilerin yanı sıra kaygı, korku, kendi travmalarının tetiklenmesi, sosyal izolasyon, umutsuzluk, aşırı özdeşim ile gelen duygusal tepkiler de görülmektedir.

Peki, ikincil travma ile nasıl başaçıkabiliriz?

Hepimiz güncel durumu merak ediyor, hatta sık sık haberleri kontrol etmezsek suçluluk duygusuna kapılabiliyoruz fakat bu durumdan çok etkileniyorsak ve gün içindeki işlevselliğimiz düşüyorsa gün içinde haberlerde geçirdiğimiz süreyi kısıtlamamız gerekir.

En iyi terapi yöntemlerinden biri de meşguliyettir. Günlük rutinlerinize dönmekte fayda var. Yani, normalde bir gününüz nasıl geçiyorsa tekrar o şekilde gününüzü doldurmaya çalışın. Örneğin, işe gidiyorsanız işe, spora gidiyorsanız spora gitmeye devam edebilirsiniz.

Sosyal çevrenizle vakit geçirin ve mümkün mertebe sohbet konunuzu afet dışında da tutmaya çalışın. Bu gibi durumlarda sosyal destek çok önemlidir. Doğal afetin yaşandığı dönemde güzel vakit gecirmek, afet dısında baska bir konu üzerine sohbet etmek size kendinizi kötü hissettirebilir ama UNUTMAYIN Kİ diğer insanlara iyi gelebilmek için önce sizin iyi olmanız gereklidir.

Bunlar vurdumduymazlık değil, aksine kendini duymak ve korumak. Başkalarını koruyabilmek için önce kendimizi korumalı, başkalarına iyi gelebilmek için önce kendimize iyi gelmeliyiz.

Klinik Psikolog Esma Bayram Erkut