Anestezi, ağrısız ve güvenli bir ameliyat için kişinin çeşitli ilaçlar yardımı ile ağrı duymasının engellenmesidir. Anestezi hem ameliyat sırasında kişinin ağrı duymasını engeller hem de ameliyatı yapan cerraha uygun çalışabileceği bir ortam yaratır. Günümüzde modern anestezi teknikleri ile hastalar çok az riskle konforlu olarak ameliyat olabilmektedirler. Anestezi, anestezi uzmanı doktor tarafından verilir.

Anestezi öncesi değerlendirme nedir?

Ameliyata hazırlanan hastanın fiziki ve psikolojik durumunun değerlendirilmesiyle önceden yapılan ziyarette; hastaya uygulanacak anestezi yöntemi (Genel yada Bölgesel) hakkında bilgi verilmeli, korku ve endişesi giderilmelidir. Bu değerlendirmede;

Hastanın fiziksel durumu ile psikolojik yapısı belirlenir. Laboratuvar incelemeleriyle varsa yandaş hastalıkları tespit edilir. (Yanlış bilinen bir konu anestezi öncesi anestezik maddelere bir alerjinin olup olmadığının test ile önceden belirlenmesidir. Alerji konusu iletilmeli, durum değerlendirmesi anestezi uzmanına bırakılmalıdır.)

Kullanılan ilaçlar ve diğer tedaviler belirlenir. Sigara kullanımı, alkol ve diğer alışkanlıklar not edilir. Anestezi yapılmadan önce anestezi uzmanı doktor hasta ile tanışır ve hastanın sağlık durumu ile ilgili değerlendirmeler yapar.

• Hastanın genel sağlık durumu, varsa hastalıkları ile ilgili bilgi.
• Alerji durumu, ilaç alerjileri
• İlaç kullanımı
• Daha önce geçirdiği ameliyatlar, bu ameliyatlar sırasında kullanılan cerrahi yöntem ve anestezi tekniği hakkında bilgi.

Ameliyatın ve hastanın güvenliği için içinde bulunulan sağlık durumu çok önemlidir. Gerekirse, ameliyat öncesi var olan hastalıklar gözden geçirilir, ameliyata engel teşkil edip etmedikleri tartışılır, tedaviler yeniden düzenlenir. Kişinin önceden bilinen bir alerjisi varsa bunun anestezi doktoruna belirtilmesi gerekir. Özellikle ilaç alerjilerinin bilinmesi bu ilaçların ameliyat sırasında kullanılmasını ve olası bir alerjiye bağlı gelişebilecek sorunları önler.

Kullanılmakta olan bazı ilaçlar kanamaya meyil yaparak yada anestezide kullanılan ilaçlarla etkileşerek istenmeyen durumlara neden olabilir. Bu nedenle kullanılmakta olan bu tür ilaçların bilinmesi, gerekirse ameliyattan önce anestezi doktoru kontrolünde kesilmesi önemlidir. Daha önceki ameliyat ve anestezi tecrübesi de bilinmelidir ve öncesinde karşılaşılan zorlukların tekrar edebileceği riskine karşı hazırlıklı olunmalıdır. 

Anestezi ekipmanları

Ameliyathanede anestezi için ayrılan bölümde (sıklıkla ameliyathanelerdir) anestezi ile ilgili şu araç ve gereçler bulunur;

1. Anestezi cihazı: Anestezi vermek amacı ile hastanın bilincini ve solunumunu durduran ilaçlar kullanılır. Hastanın bilinci ve solunumu kaybolduktan sonra, hayati fonksiyonların sürdürülmesi için anestezi makinası ile hasta yapay olarak solutulur. Bu makine yardımı ile hastaya oksijen ve anestezinin devamını sağlayan uyutucu gazlar verilir. Solunumun sağlanması için hastanın ağzından nefes borusuna bir tüp yerleştirilir. Bu olaya entübasyon denir.

2. İlaçlar: Anestezi sağlanması için hastaya çeşitli ilaçlar verilir. Bu ilaçlar hastanın toplardamarlarından birine yerleştirilen musluklu bir iğne yolu ile dolaşıma karışır. Bu ilaçlarla hasta bilincini kaybeder, ağrı duyusu ortadan kaldırılır, ameliyatın rahatça uygulanabilmesi için karın kaslarının gevşemesi sağlanır.

Anestezi sırasında yapılanlar?

Hasta ameliyathaneye alındığında göğüs cildine elektrotlar yerleştirilir. Böylece ekrandan kalp atışları ve ritmi kontrol edilir. Kola yerleştirilen bir manşon sayesinde kan basıncı takip edilir. Tırnak yatağına yerleştirilen hassas bir alet sayesinde kandaki oksijen miktarı takip edilebilir. Bazı gelişmiş aletler sayesinde kandaki karbondioksit miktarı da ölçülebilmektedir.

Ameliyat boyunca kalp atımı, ritmi, kan basıncı, kandaki oksijen miktarı anestezi doktoru tarafından yakın bir şekilde izlenerek, bu parametrelerde gelişebilecek değişikliklere ilaçlarla anında müdahale edilebilir. Böylece güvenli bir anestezi sağlanmış olur.

Anestezi yöntemleri nelerdir?

• Genel anestezi
• Spinal anestezi
• Epidural anestezi
• Sinir bloğu anestezisi
• Lokal anesteziden oluşur.

Seçilecek anestezi yöntemi hastanın genel sağlık durumuna, eşlik eden hastalıkların varlığına, ameliyat yerine göre belirlenir. Örneğin genel anestezi alması sakıncalı ve akciğer hastalığı olan hastada bir diz ameliyatı yapılacaksa bu belden aşağısının uyuşması ile sağlanan spinal anestezi ile yapılabilir.